Ders 1: FATİH DÖNEMİ ASKERİ VE SİYASİ GELİŞMELER

 

 

Fatih’in Amacı

Fatih’in İstanbul’u aldıktan sonraki ilk işi Bizans’ın yeniden canlandırılmasını önlemek oldu. Bu amaçla Mora’daki Bizans despotlukları (1460) ile Doğu Karadeniz’deki Trabzon Rum Devleti (1461) ortadan kaldırdı.

 

 

Fatih’in Fetihleri

Fatih, Bizans’ın yeniden kurulamasını önledikten sonra karada Balkanlar’da Tuna, Anadolu’da ise Fırat’a kadar olan bölgeyi fethetmeyi amaçladı. Denizlerde ise Karadeniz ve Ege’yi hâkimiyet altına almak istiyordu. Böylece 25 yıl sürecek olan bir fetih hareketi başlamış oldu.

 

 

Balkanlar’daki Fetihler

Balkanlar’da Mora’dan başka şu yerler alındı.

1.         Belgrat hariç Sırbistan (1459): Katolik Macarlarla anlaşmayan Ortodoks Sırplar, doğrudan Osmanlı topraklarına katıldı. Fatih, Macarlar’ın elinde bulunan ve Orta Avrupa’ya giriş kapısı olan Belgrat’ı da ele geçirmek istediyse de burayı alamadı.

2.         Bosna (1464) ve Hersek (1465): Bosna ve Hersek doğrudan Osmanlı topraklarına katıldı. Hıristiyanlığın Bogomil mezhebine üye olan Bosnalılar zamanla Müslüman oldular.

3.         Eflak (1462): Vergisini vermeyerek Macaristan’dan destek alan Eflak, tekrar Osmanlı’ya bağlandı.

4.         Boğdan (1476): Eflak gibi Boğdan da Osmanlı’ya bağlı bir beylik haline getirildi.

5.        Arnavutluk (1479): Arnavutluk’ta Arnavut asıllı bir sancak beyi olan İskender’in Macar ve Venedikliler ile anlaşarak çıkardığı isyan 14 yıl sürdü ve sonunda 1479’da Arnavutluk doğrudan Osmanlı topraklarına katıldı.

 

 

Anadolu’daki Fetihler

1.         Anadolu’nun Karadeniz Kıyıları: Karadeniz’in güvenliği için Anadolu’nun Karadeniz kıyılarındaki Cenevizliler’e ait olan Amasra (1459), İsfendiyaroğulları’na bağlı Sinop (1461) ve Trabzon Rum Devleti (1461) ortadan kaldırıldı.

2.         Karamanoğulları Beyliği (1466): Sürekli sorun çıkartan Karamanoğulları Beyliği’ne son verildi. Ancak Karamanoğulları iç kesimlere Toroslar’a kadar çekilerek varlıklarını 50 yıl daha sürdürdüler. Karamanoğulları’ndan arta kalanların kesin fethi ise II. Bayezid döneminde gerçekleşti. Karamanoğulları’nın fethiyle kendini bu beyliğin hamisi sayan Akkoyunlar ile Osmanlılar’ın arası bozuldu.

3.         Otlukbeli Savaşı (1473): İran ve Doğu Anadolu’da Akkoyunlu Devleti’ni kuran Uzun Hasan, kendisini Timur’un mirasçısı sayarak Anadolu’nun da kendisine ait olmasını istiyordu. Ayrıca Osmanlılar’ın Karamanoğulları’na son vermesi ve Anadolu içlerine kadar ilerlemesi de iki devletin arasını açmıştı. Bu amaçla Uzun Hasan Venedikliler ile de ittifak kurmuştu. Otlukbeli’de yapılan savaşı Osmanlılar, ateşli silahlar sayesinde kazandılar. Bu savaştan sonra Akkoyunlu Devleti yıkılış sürecine girdi.

 

 

 

Ders 2: Denizlerdeki Gelişmeler

1.         Osmanlı-Venedik Savaşı (1463- 1479): İstanbul’un fethi Venedik’in doğu ticaretine büyük bir darbe vurmuştu. Bu yüzden 1463’de başlayan savaş 16 yıl sürdü. Venedik denizde, Osmanlı ise karada güçlüydü. Venedikliler, Arnavutları, Eflak, Boğdan beylerini, Uzun Hasan ve Karamanoğullarını kışkırttılar. Sonunda 1479’da antlaşmaya varıldı. Buna göre Kuzey Ege Adaları Osmanlılar’da kalıyor, Mora, Arnavutluk ve Dalmaçya’daki bazı kaleler de Venedikliler’e bırakılıyordu. Ayrıca Venedik, yıllık bir vergi ödeyecekti. Bundan başka Venedik, İstanbul’daki vatandaşlarının hukuk işleri için burada balyoz adı verilen bir elçi bulunduracaktı. Ayrıca Venedikliler’e ticaret serbestîsi tanınıyordu.

2.         Rodos Kuşatması (1480): Rodos’ta bulunan Sen Jan Şövalyeleri sürekli sorun çıkartıyordu. Bu yüzden ada kuşatılır fakat alınamaz.

3.         Kırım’ın Fethi (1475): İstanbul’u alarak boğazlara hakim olan Fatih, Karadeniz’i bir Türk gölü haline getirmek için harekete geçer. Öncelikle Anadolu’nun Karadeniz kıyıları fethedilir. Ardından Karadeniz kıyılarındaki Ceneviz kolonileri ortadan kaldırılır. Türk- Moğol soyuna mensup Müslüman Kırım Hanlığı Osmanlı’ya bağlı bir beylik haline getirilir. Yine Karadeniz kıyısındaki Boğdan da bağlı bir beylik haline getirilir. Karadeniz’in doğu kıyıları olan Çerkezya bölgesi de ele geçirilir.

4.         İtalya Seferi (1479- 1480): Fatih’in amacı karışıklıklar içinde bulunan İtalya’ya çıkartma yaparak Roma’yı almaktı. Bu amaçla Yunanistan’ın batısındaki üç ada Ayamavra, Kefalonya ve Zenta Adaları (1479) alınır. Buraları bir sıçrama noktası haline getirilerek İtalya’ya çıkartma yapılır ve Güney İtalya’daki Otronto ele geçirilir. Burası İtalya’daki fetih hareketleri için bir üs haline getirilir. Ancak 1481’de Fatih’in ani ölümü üzerine İtalya’dan geri çekilmek zorunda kalınır.