Ders:1 Sümerler Devam

Gittikçe artan toplumsal ve ekonomik ilişkiler ile devlet teşkilatının gelişmesi giderek düzensizliğe ve karmaşıklığa yol açmış bu da verilerin kayıt altına alınmasına yani yazının bulunmasına neden olmuştur. Yazının M.Ö. 3200 yılında Sümerler tarafından bulunmasıyla Tarih Çağları başlamıştır. Yazıların şekli çiviye benzediğinden Sümerler’in kullandığı yazıya çivi yazısı adı verilmiştir. Bunlar ıslak kilden oluşmuş tabletler üzerine bir kamışın kesilmiş ucuyla yazılmaktaydı.

Sümer edebiyatının en önemli eserleri ise Gılgamış, Tufan ve Yaradılış destanlarıdır.

Sümerler, astronomi, matematik ve geometride gelişme göstermişler, dört işlemi kullanmışlar, bölme ve çarpma cetvelleri hazırlamışlar, yüzey ve hacim ölçmeyi gerçekleştirmişler ve daireyi 360 dereceye bölmüşlerdir. Ayrıca burçları bulmuşlar ve ay yılı esaslı takvimi kullanmışlardır.

Sümer uygarlığı siyasi gücünü kaybettikten sonra da kültürel olarak varlığını binlerce yıl daha sürmüş ve kendisinden sonra kurulan uygarlıkları etkilemiştir.

Akadlar (M.Ö. 2350- M.Ö. 2100)

Sami kökenli Akadlar, M.Ö. 4000’den itibaren Arap Yarımadası’ndan gelerek Orta Mezopotamya’ya yerleşmişlerdir. Başlangıçta Sümerler ile beraber yaşayan Akadlar, daha sonra Kral Sargon zamanında kendi devletlerini kurmuşlardır. Ancak Akadlar Sümer kültürünü benimsediklerinden Sümer kültürü varlığını korumuş ve yayılmıştır. Akadlar’ın başkentleri Agade şehridir.

Akadlar tarihte ilk düzenli orduyu ve ilk imparatorluğu kurmuşlardır. Akadlar Mezopotamya’dan başka Elam ülkesini, Suriye’yi, gümüş madenlerine sahip Toroslar bölgesini ve ormanlara sahip Amanoslar bölgesini de ele geçirmişlerdir.

Akadlar’ın siyasi varlıklarını kaybetmesinden sonra Sümerler siyasi olarak yeniden ortaya çıkmışlardır.

Elamlar (M.Ö. 3000- M.Ö. 640)

Mezopotamya’nın dışında, bölgenin doğusunda olmasına karşın Elam uygarlığı da Mezopotamya uygarlıkları arasında incelenmektedir.

Başlangıçta şehir site devletleri şeklinde yaşayan Elamlılar, M.Ö. 3000 yılında Sus Kralı’nın diğer şehirleri ele geçirmesi üzerine merkezi Sus olmak üzere Elam Krallığı kurulmuştur.

Elamlılar’a Asurlular son vermiştir.